Przeliczenie podstawy chorobowego po zmianach

Przeliczenie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych po zmianach na wniosek ubezpieczonego

Zgodnie z art. 40 ustawy zasiłkowej (oraz ust. 282 komentarza do ustawy zasiłkowej): w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru świadczeń chorobowych stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, o ile zmiana ta nastąpiła:

• w miesiącu, w którym powstało prawo do świadczenia chorobowego (również wtedy gdy doszło do tej zmiany w trakcie pobierania świadczeń chorobowych) lub
• w miesiącach poprzedzających nabycie prawa do świadczenia chorobowego uwzględnianych przy obliczaniu podstawy jego wymiaru.

Zgodnie z wyjaśnieniami zamieszczonymi w komentarzu do ustawy zasiłkowej:
ust. 312:
Podstawy  wymiaru zasiłku przysługującego u tego samego pracodawcy nie oblicza się na nowo, jeżeli w pobieraniu  wynagrodzenia za okres choroby i  zasiłków – bez względu na ich rodzaj – nie było przerwy lub przerwa trwała krócej niż trzy miesiące kalendarzowe. Jeżeli podstawa wymiaru poprzednio pobieranego zasiłku  podlegała waloryzacji, podstawę wymiaru kolejnego zasiłku stanowi kwota  przyjęta jako podstawa wymiaru poprzednio pobieranego zasiłku, po waloryzacji.
ust. 313:
Zasada, o której mowa w pkt. 312, nie ma zastosowania, jeżeli między poszczególnymi okresami pobierania zasiłków miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z powyższym:
jeżeli pracownik pobierał zasiłek chorobowy, w trakcie którego nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy i bezpośrednio po wypłacie zasiłku chorobowego (bez dnia przerwy) wypłacano zasiłek macierzyński (a więc zasiłek innego rodzaju) to zmiana wymiaru czasu pracy powoduje ustalenie nowej podstawy.

Zmiana przepisów:
Ustawa z dnia 7 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 (Dz. U. z dnia 8 października 2020 r., poz. 1747).
Nowe przepisy mają zastosowanie do osób, którym:

• obniżono wymiar czasu czasu pracy na podstawie art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374)
• wprowadzono mniej korzystne warunki zatrudnienia niż wynikające z umów o pracę na podstawie zawartego porozumienia – art. 15zf ustawy (u pracodawcy, u którego wystąpił spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19, który nie zalega w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FGŚP, FP lub FS do końca trzeciego kwartału 2019 r.)
• obniżono wymiar czasu pracy pracownika, o którym mowa w art. 15g ust. 4, maksymalnie o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę ustalane na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy pracownika przed jego obniżeniem – art. 15gb ustawy (u pracodawcy, o którym mowa w ustawie Kodeks pracy, u którego wystąpił spadek przychodów ze sprzedaży towarów lub usług w następstwie wystąpienia COVID-19 i w związku z tym wystąpił istotny wzrost obciążenia funduszu wynagrodzeń)
• wprowadzono, na czas określony, nie dłuższy niż do końca danego roku budżetowego, mniej korzystne warunki zatrudnienia pracowników niż wynikające z podstawy nawiązania stosunku pracy w podmiotach wymienionych w art. 15zzzzzp ust. 1. – art. 15zzzzzo ust. 2 ustawy (w przypadku gdy negatywne skutki gospodarcze COVID-19 spowodowują stan zagrożenia dla finansów publicznych państwa, w szczególności wyższy od zakładanego w ustawie budżetowej wzrost deficytu budżetu państwa lub państwowego długu publicznego, Rada Ministrów, na wniosek Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, zaopiniowany przez Szefa Służby Cywilnej, może, w drodze rozporządzenia, określić rodzaj stosowanych rozwiązań w zakresie ograniczenia kosztów wynagrodzeń osobowych w podmiotach wymienionych w art. 15zzzzzp ust. 1, uwzględniając potrzeby budżetu państwa, a także konieczność zapewnienia prawidłowego realizowania zadań jednostek sektora finansów publicznych.

W powyższych przypadkach przy ustalaniu podstawy wymiaru świadczeń chorobowych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie stosuje się: art. 40 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – zwana dalej ustawą zasiłkową, jeżeli:

• obniżenie wymiaru czasu pracy lub wprowadzenie mniej korzystnych warunków zatrudnienia nastąpiło w okresie wcześniej pobieranego zasiłku oraz
• między okresami pobierania wcześniejszego i kolejnego zasiłku nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe

nowo dodany art. 31zy¹³ ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Zawierane porozumienia (pomiędzy pracodawcą a związkami zawodowymi albo przedstawicielami pracowników w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej), bardzo często obejmowały również osoby (pracowników) pobierających już świadczenia chorobowe. W sytuacji objęcia porozumieniem, dotyczącym obniżenia wymiaru czasu pracy do 20% (art. 15g ustawy) np. kobiet w ciąży pobierających świadczenia chorobowe i w przypadku przerwy w pobieraniu zasiłku lub zmiany rodzaju pobieranego zasiłku np. zasiłku chorobowego na zasiłek macierzyński, podstawa wymiaru, na mocy art. 40 ustawy zasiłkowej musiała być ustalana na nowo, co w konsekwencji powodowało, że kobieta, która urodziło dziecko nabywając od tego dnia prawo do zasiłku macierzyńskiego, zasiłek ten wypłacany miała z podstawy dla obniżonego wymiaru czasu pracy.

Na podstawie nowo dodanego art. 25 ustawy z dnia 7 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania społeczno-gospodarczym skutkom COVID-19 (Dz. U. z dnia 8 października 2020 r., poz. 1747): Podstawa wymiaru świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przysługujących osobom, o których mowa w nowo dodanym art. 31zy¹³ za okres przed dniem wejścia w życie nowych przepisów, podlega ponownemu przeliczeniu, jeżeli świadczenie wypłacone na podstawie dotychczasowych przepisów jest niższe niż świadczenie ustalone zgodnie art. 31zy¹³.
Przeliczenie podstawy wymiaru świadczeń następuje na wniosek świadczeniobiorcy.

Przykłady przeliczeń podstawy wymiaru świadczeń chorobowych i wykazywanie ich w deklaracjach ZUS znajdziesz w najnowszej publikacji:
„Kompendium Rozliczania Wynagrodzeń i Zasiłków w 2020 r.”
dostępnej z nowym stanem prawnym od dnia 15 października 2020 r.: