Urlop bezpłatny a prawo pracownika do otrzymania świadczeń z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
W wielu publikacjach czy wyrażanych opiniach spotkać się można z poglądem, że:
„Istotą urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie art. 174 k.p. jest zwolnienie pracownika z obowiązku wykonywania zatrudnienia i zwolnienie pracodawcy z obowiązku wypłacania wynagrodzenia. Okres urlopu bezpłatnego nie jest wliczany do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze, ani też do okresu pracy, od którego zależą prawa do świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego pracowników. W konsekwencji należy uznać, że osoba przebywająca na urlopie bezpłatnym nie jest pracownikiem zakładu pracy w kontekście prawa do korzystania ze środków zfśs (pomimo że z formalnego punktu widzenia spełnia definicję pracownika zawartą w Kodeksie pracy).
Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych do kręgu osób uprawnionych do korzystania z Funduszu należy zaliczyć:
– pracowników i ich rodziny
– emerytów i rencistów – byłych pracowników i ich rodziny oraz
– inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie określającym zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń
finansowanych z funduszu, prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu.
Zgodnie z art. 8 ustawy o ZFŚS: przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Z powyższego należy wysnuć wniosek, że dostęp do świadczeń z ZFŚS powinni mieć wszyscy pracownicy, niezależnie od tego, czy świadczą pracę czy też nie, np. z powodu przebywania na urlopie wychowawczym, macierzyńskim, bezpłatnym, czy długotrwałej choroby i pobierania świadczeń zasiłkowych.
Podobnie uznało Ministerstwo Pracy, choć stanowisko to dotyczyło ustalania przeciętnej liczby pracowników w celu naliczenia odpisów.
Zgodnie z par. 1 rozporządzenia rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych podstawę naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych stanowi przeciętna planowana w danym roku liczba zatrudnionych, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy).
Należy podkreślić, że w przeciętnej liczbie zatrudnionych uwzględnia się pracowników, których definiuje art. 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm). Zgodnie z tym przepisem pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Biorąc pod uwagę treść par. 1 rozporządzenia, w ocenie Departamentu brak jest podstaw prawnych do wyłączania z przeciętnego zatrudnienia pracowników przebywających na urlopach, w tym na urlopie bezpłatnym.
WAŻNE:
Ustawa o ZFŚS nie wprowadza żadnych wyjątków, jeśli chodzi o pracowników zaliczanych do osób uprawnionych. Jedyne kryterium, które wpływa na decyzję o przyznaniu danego świadczenia z ZFŚS lub odmowie, powinno być oparte na sytuacji materialnej, życiowej, bytowej, rodzinnej osoby uprawnionej.
Autor:
Jeżek Przemysław