Brak prawa do zasiłku chorobowego – stanowisko ZUS z 13 maja 2025 r.

Umowa zlecenia Kontrakt menedżerski

Stosunek pracy (zatrudnienie na podstawie umowy o pracę).
Jeżeli pracownik wynagradzany jest stałą stawką miesięcznego wynagrodzenia (m.in. wynagrodzenie zasadnicze, dodatek stażowy, funkcyjny, specjalny lub stała premia regulaminowa) i w miesiącu pracownik nie przepracował wszystkich dni i godzin w związku z chorobą, należy wynagrodzenie odpowiednio pomniejszyć. Zasady pomniejszania stałego miesięcznego wynagrodzenia uregulowane zostały w § 11 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, zwane dalej rozporządzeniem o wynagradzaniu (Dz. U. z 2017 r. poz. 927), zgodnie z którym w celu obliczenia wynagrodzenia, ustalonego w stawce miesięcznej w stałej wysokości, za przepracowaną część miesiąca, jeżeli pracownik za pozostałą część tego miesiąca otrzymał wynagrodzenie określone w art. 92 Kodeksu pracy (wynagrodzenie chorobowe), miesięczną stawkę wynagrodzenia dzieli się przez 30 i otrzymaną kwotę mnoży przez liczbę dni wskazanych w zaświadczeniu lekarskim o czasowej niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby. Tak obliczoną kwotę wynagrodzenia odejmuje się od wynagrodzenia przysługującego za cały miesiąc. Przepis ten stosuje się odpowiednio w przypadku nieobecności pracownika w pracy, w okresie której pracownikowi przysługuje zasiłek przewidziany w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub w przepisach o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Umowy cywilnoprawne (umowa zlecenia, kontrakt menedżerski).
W przypadku zawarcia umowy cywilnoprawnej i określenie w niej stałego miesięcznego wynagrodzenia za wykonywane czynności, nie ma przepisów prawnych z których wynikałby obowiązek pomniejszania wynagrodzenia w przypadku m.in. nieobecności związanej z chorobą. Wszystko uzależnione jest od wykonywanych czynności, miejscu, czasie itp. Przy tego rodzaju umowach nie obowiązuje kodeksowy wymiar czasu pracy (art. 130 ustawy Kodeks pracy), co oznacza, że pomimo choroby, zleceniobiorca może wykonać wszystkie czynności w ramach tej umowy co powoduje brak obniżenia wynagrodzenia. Brak obowiązku jego obniżenia nie powoduje utraty prawa do zasiłku chorobowego. W konsekwencji zleceniobiorca w miesiącu w którym chorował zachowa prawo do pełnego wynagrodzenia oraz zasiłku chorobowego.
W przypadku „kontraktów menedżerskich” bardzo często można spotkać się z zapisami w których menedżer ma zagwarantowane prawo do wynagrodzenia np. 30 dni w roku kalendarzowym pomimo niezdolności do wykonywanych czynności w ramach tej umowy związanych z chorobą. 
Do tej pory prezentowane było stanowisko z którego wynikało, że z analizy przepisów ustawy zasiłkowej, przy ustalaniu podstawy wymiaru nie uwzględnia się składników wynagrodzenia, do których pracownik zachowuje prawo w okresie pobierania tego zasiłku zgodnie z postanowieniami układów zbiorowych pracy lub przepisami o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku (art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej). W przypadku ustalania podstawy wymiaru zasiłków z ubezpieczenia społecznego lub wypadkowego osób niebędących pracownikami stosuje się odpowiednio przepisy art. 36 ust. 2 – 4, art. 38 ust. 1, art. 42, art. 43 i art. 46, z zastrzeżeniem art. 48a – 50 (art. 48 ust. 2 ustawy zasiłkowej). W artykule tym nie wskazano, iż do zleceniobiorców stosuje się art. 41 ust. 1 ustawy zasiłkowej. Wypłacane wynagrodzenie za okres choroby z umowy zlecenia nie wyklucza prawa do zasiłku chorobowego. W ustawie zasiłkowej nie ma przepisu wyłączającego prawo do zasiłku chorobowego dla zleceniobiorców, którzy zachowują pełne wynagrodzenie w czasie choroby, w przeciwieństwie do sytuacji pracowników, dla których art. 41 ust. 1 wyłącza z podstawy zasiłku wynagrodzenie wypłacane za okres choroby. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu niebędącemu pracownikiem ustala się na podstawie miesięcznego przychodu za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.
Przy czym w stanowiskach tych pomijało się regulację wynikającą z art. 12 ustawy zasiłkowej, zgodnie z którą, zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Okresy te wlicza się do okresu zasiłkowego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi z 13 maja 2025 r. dla Wydawnictwa GOFIN www.gofin.pl
(stanowisko to ukazało się w biuletynie Ubezpieczeń i Prawa pracy nr 11 z dnia 11 czerwca 2025 r.).
cyt.: (…) pojęcie przepisy o wynagradzaniu należy interpretować jako wszelkie źródła prawa pracy, ustawowe oraz autonomiczne (porozumienia zbiorowe, układy zbiorowe pracy). Za przepisy o wynagradzaniu należy uważać także zapisy zawarte w umowie o pracę, umowie zlecenia lub w kontrakcie menedżerskim zakwalifikowanym jako umowa o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (…).

Zgodnie z tym stanowiskiem, jeżeli zleceniobiorca ma gwarantowane w umowie, że do 30 dni w roku kalendarzowym ma prawo do pełnego miesięcznego wynagrodzenia za okres choroby (tzn. jeżeli w miesiącu choruje 5 dni i ma prawo do pełnej kwoty 8 000 zł), to za okres ten zleceniobiorca nie zachowuje prawa do zasiłku chorobowego. Będzie on przysługiwał, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby będzie trwała powyżej 30 dni w roku kalendarzowym.