Podstawa wymiaru zasiłku zleceniobiorcy w pierwszym miesiącu zawarcia umowy

Stawka godzinowa

Pytanie
# 60
16 czerwca 2025 r. zawarto z osobą fizyczną umowę zlecenia. Wynagrodzenie z umowy określono stawką godzinową. Z umowy tej osoba nie przystąpiła do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalne, rentowe, wypadkowe i zdrowotne). Na początku lipca osoba uległa wypadkowi przy pracy. Z jakiej podstawy należało rozliczyć zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego ? o jaką wartość procentową składek należało pomniejszyć podstawę ? Zleceniobiorca nie udokumentował podleganie ubezpieczeniu chorobowemu przed zawarciem umowy zlecenia. 
Odpowiedź:
Zleceniobiorca, który został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego może złożyć pisemny wniosek o objęcie go dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (art. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych zwana dalej ustawą o sus). Podleganie ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym rodzi obowiązek zgłoszenia zleceniobiorcy do obowiązkowego ubezpieczenia wypadkowego (art. 12 ustawy o sus). Ustalanie podstawy wymiaru świadczeń chorobowych przysługujących osobom niebędących pracownikami regulują przepisy art. 48 – 52a ustawy z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zwana dalej ustawą zasiłkową oraz dodatkowych wyjaśnień udzielił ZUS w wydanym komentarzu do ustawy zasiłkowej (pkt 339 – 373) data publikacji sierpień 2023 r. dostępnym na stronie www.zus.pl.
Ubezpieczonemu, którego niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy, od pierwszego dnia jej trwania przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego (bez względu na długość okresu tego ubezpieczenia) w wysokości 100% podstawy wymiaru. Przy ustalaniu prawa do świadczeń wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 ustawy wypadkowej (zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego), podstawy wymiaru i ich wysokości, a także przy ich wypłacie, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy zasiłkowej, z uwzględnieniem przepisów ustawy wypadkowej (art. 7 ustawy wypadkowej). Ustalając podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego zleceniobiorcy stosuje się zasady określone w rozdziale 9 ustawy zasiłkowej (art. 9 ust. 3 pkt 3 ustawy wypadkowej).
Przy ustalaniu podstawy wymiaru uwzględnia się w każdym przypadku przychód zleceniobiorcy stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia wypadkowe (po pomniejszeniu o 13,71% tej podstawy), bez względu na to, czy zleceniobiorca przystąpił do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego czy też nie. Przychód pomniejszony o 11,26 % podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie wypadkowe jest uwzględniany przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego posłom i senatorom pobierającym uposażenie, osobom pobierającym stypendia sportowe, słuchaczom Krajowej Szkoły Administracji Publicznej pobierającym stypendia, osobom pobierającym stypendia w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy albo przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez powiatowy urząd pracy lub inny podmiot kierujący, osobom pobierającym stypendia na podstawie przepisów ustawy o rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych (por. komentarz ZUS do ustawy wypadkowej, dostępny na stronie internetowej www.zus.pl).
Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem pełnego kalendarzowego miesiąca ubezpieczenia chorobowego i ubezpieczony nie posiada wcześniejszego okresu ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu, okresem, z którego przyjmowany jest przychód do ustalenia podstawy wymiaru jest miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku. Podstawę wymiaru zasiłku stanowi kwota przychodu określona w umowie przypadająca na miesiąc, w którym powstało prawo do zasiłku dla ubezpieczonych wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, dla których odpłatność za wykonywanie umowy określono kwotowo. Kwota przeciętnego miesięcznego przychodu innych ubezpieczonych, z którymi płatnik składek zawarł takie same lub podobne umowy z miesiąca, w którym powstało prawo do zasiłku dla ubezpieczonych wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, dla których odpłatność za wykonywanie umowy określono w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% (pkt 363 komentarza). Jeżeli u płatnika składek w miesiącu, w którym powstało prawo do zasiłku ubezpieczonego, nie ma innych ubezpieczonych, których przychód powinien zostać przyjęty, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przychód osiągnięty przez ubezpieczonego nawet jeżeli wynosi on 0 zł (pkt 364 komentarza).

PRZYKŁAD
W umowie zlecenia zawartej od 16 czerwca 2025 r. ustalono wynagrodzenie w wysokości 37 zł/h. Z umowy tej osoba podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: E-R-W i obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu (zleceniobiorca nie posiada wcześniejszego okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu). Zleceniobiorca uległ wypadkowi przy pracy i od 26 czerwca do 6 lipca wypłacono zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego. W czerwcu przepracował łącznie 34 h, uzyskując z tego tytułu wynagrodzenia w wysokości: 34 h x 37 zł = 1 258 zł. U zleceniodawcy te same czynności wykonuje 7 innych zleceniobiorców. Łączny przychód zleceniobiorców za czerwiec wyniósł 36 750 zł co daje kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za ten miesiąc w wysokości: 5 250 zł (36 750 zł : 7).
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego w wymiarze 11 dni stanowił przeciętny miesięczny przychód innych zleceniobiorców za czerwiec:
[5 250 zł – (5 250 zł x 13,71%)] = 5 250 zł – 719,78 zł = 4 530,22 zł
4 530,22 zł : 30 dni = 151,01 zł.
Zasiłek chorobowy za czerwiec (5 dni):
151,01 zł x 5 dni = 755,05 zł .
Zasiłek chorobowy za lipiec (6 dni):
151,01 zł x 6 dni = 906,06 zł.