Podstawa wymiaru świadczeń chorobowych a zwolnienie siła wyższa

ARTYKUŁ NIEAKTUALNY – zmiana stanowiska ZUS

# 19
Pytanie uczestnika
Jak uzupełnić wynagrodzenie w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych, jeżeli w miesiącu pracownik chorował i korzystał ze zwolnienia tytułem działania siły wyższej ? Stanowiska w tej kwestii są różne.
Odpowiedź
ZUS wielokrotnie wyjaśnił, że zwolnienie od pracy z powodu działania siły wyższej traktuje się na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę. W przypadku pracownika, który korzystał z tego zwolnienia podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowić będzie wynagrodzenie w kwocie faktycznie wypłaconej bez uzupełniania.

Stanowisko ZUS z 18 maja 2023 r. nr sprawy 480000/CO/00021077
wydane dla HR Kadry i Płace Jeżek Przemysław
(…)
w przypadku pracownika, który korzystał ze zwolnienia od pracy w wymiarze 2 dni albo 16 h, z powodu działania siły wyższej art. 148¹ k.p., podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowić będzie wynagrodzenie w kwocie faktycznie wypłaconej. Za wynagrodzenie uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego uważa się przychód pracownika stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie E-R oraz ubezpieczenie CH, finansowanych ze środków pracownika. Na równi z dniami, w których pracownik świadczył pracę, traktuje się dni urlopu wypoczynkowego i inne nieobecności w pracy, za które pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dlatego przy określaniu miesięcy stanowiących podstawę wymiaru zasiłku, dni wolne z powodu działania siły wyższej, traktujemy jako dni przepracowane.
Podstawa prawna
art. 36 ust. 1, art. 37 ust. 1 ustawy zasiłkowej
Przykład
Pracownik nie wykonywał pracy w wymiarze 16 h (2 dni) z powodu korzystania ze zwolnienia tytułem działania siły wyższej. Oprócz płacy zasadniczej, przysługującej w stałej miesięcznej wysokości 4 500 zł, pracownik otrzymuje zmienną premię regulaminową. 
W miesiącu korzystania ze zwolnienia, wymiar czasu pracy wyniósł 168 h i poza płacą zasadniczą pracownik uzyskał
zmienną premię regulaminową za czas efektywnej pracy
450 zł
dodatek za pracę w porze nocnej                             
74,50 zł
wynagrodzenie za nadgodziny (12 h)
530,36 zł
nagrodę uznaniową
400 zł
W związku z wykorzystaniem danego zwolnienia w wymiarze 2 dni (16 h), należy obliczyć wynagrodzenie za okres tego zwolnienia wynikające ze stałych i zmiennych składników wynagrodzenia przysługujących pracownikowi za dany miesiąc i rozliczyć połowę tej kwoty.
W tym celu należy
wynagrodzenie zasadnicze
4 500 zł : 168 h = 26,79 zł
26,79 zł x 16 h = 428,64 zł
428,64 zł x 50% = 214,32 zł
(4 500 zł – 214,32 zł) = 4 285,68 zł
zmienne składniki wynagrodzenia za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc 
przysługujące za ten miesiąc należy zsumować (nagroda uznaniowa nie stanowi składnika wliczanego do podstawy – par. 6 rozporządzenia urlopowego)
450 zł + 74,50 zł + 530,36 zł = 1 054,86 zł.
Tak ustaloną podstawę należy podzielić przez liczbę godzin faktycznie przepracowanych przez pracownika w tym miesiącu i obliczyć wynagrodzenie za 2 dni (16 h) zwolnienia od pracy
[1 054,86 zł : 164 h (168 h – 16 h + 12 h)] = 6,43 zł
6,43 zł x 16 h (liczba godz. niewykonywania pracy) = 102,88 zł
102,88 zł x 50% = 51,44 zł
Łącznie wynagrodzenie za dany miesiąc wyniesie
5 791,98 zł (4 285,68 zł + 450 zł + 74,50 zł + 530,36 zł + 400 zł + 51,44 zł).
W podstawie wymiaru świadczeń chorobowych za ten miesiąc należy uwzględnić wszystkie składniki wynagrodzenia w kwocie faktycznie wypłaconej bez uzupełniania.
Podstawę wymiaru świadczeń chorobowych stanowić będzie kwota wynagrodzenia w wysokości 4 997,90 zł (5 791,98 zł – 13,71%).

Jak ustalić podstawę wymiaru świadczeń chorobowych, jeżeli w jednym z miesięcy przyjmowanych do podstawy pracownik chorował i korzystał ze zwolnienia tytułem działania siły wyższej

Zgodnie ze stanowiskiem ZUS, wynagrodzenie za miesiąc w którym pracownik korzystał ze zwolnienia tytułem działania siły wyższej i zachował prawo do 50% wynagrodzenia, nie podlega uzupełnieniu do pełnego miesiąca.
Przykład
Stałe miesięczne wynagrodzenie pracownika wynikające z umowy o pracę wynosi 5 000 zł.
W sierpniu 2023 r.
1)
pracownik przez 3 dni był niezdolny do pracy spowodowane chorobą (pracownik zachował prawo do wynagrodzenia chorobowego)
2)
korzystał z dwudniowego zwolnienia tytułem działania siły wyższej, zachowując prawo do 50% wynagrodzenia.
Pracownik wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy od poniedziałku do piątku po 8 h. Wynagrodzenie za sierpień wyniosło
pomniejszenie wynagrodzenia o dni choroby
5 000 zł : 30 dni = 166,67 zł
166,67 zł x 3 dni = 500,01 zł
pomniejszenie wynagrodzenia o 50%
5 000 zł : 176 h (wymiar czasu pracy) = 28,41 zł
28,41 zł x 16 h zwolnienia = 454,56 zł
454,56 zł x 50% = 227,28 zł
Razem
4 272,71 zł (5 000 zł – 500,01 zł – 227,28 zł).
Pracownik stał się niezdolny do pracy w październiku 2023 r. Jednym z miesięcy przyjmowanym do podstawy jest sierpień 2023 r. w którym pracownik przez 3 dni chorował i korzystał z 2 dni zwolnienia tytułem działania siły wyższej.
Podstawę wymiaru świadczenia chorobowe stanowić będzie uzupełnione wynagrodzenie tylko za dni nieobecności w pracy związane z chorobą. Podstawa wymiaru
5 000 zł – 227,28 zł = 4 772,72 zł
[4 772,72 zł – (4 772,72 zł x 13,71%)] = 4 118,38 zł.
Na łamach jednego z wydawnictw pojawiło się jednak odmienne stanowisko. Wydawnictwo powołując się na pkt 289 komentarza do ustawy zasiłkowej uznało, że wynagrodzenie za miesiąc, w którym pracownik korzystał tylko z tego zwolnienia uwzględnia się w podstawie wymiaru świadczenia chorobowego w kwocie faktycznie wypłaconej (bez uzupełnienia). Dotyczy to jednak tylko sytuacji, gdy w danym miesiącu nie wystąpiły inne usprawiedliwione nieobecności w pracy powodujące zmniejszenie wynagrodzenia (np. choroba lub opieka). Jeśli bowiem miały one miejsce, wówczas wynagrodzenie za taki miesiąc należy przyjąć do podstawy wymiaru po uzupełnieniu. Dni wolne od pracy z powodu działania siły wyższej (podobnie jak dni urlopu) traktuje się na równi z dniami przepracowanymi.
Zgodnie z powyższym stanowiskiem, podstawę wymiaru świadczeń chorobowych z powyższego przykładu stanowić powinno pełne miesięczne wynagrodzenie wynikające z umowy
[5 000 zł – (5 000 zł x 13,71%)] = 4 314,50 zł.

Wobec wątpliwości zwrócono się z zapytaniem do ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w odpowiedzi z 11 grudnia 2023 r.
znak 480000.601.CO.22053.2023-ZASo
dla HR Kadry i Płace Jeżek Przemysław uznał, że
(…)
w piśmie z 18 maja 2023 r. (…) wyjaśnialiśmy, że dni urlopu opiekuńczego i dni wolne z tytułu działania siły wyższej, traktujemy jako dni przepracowane. I w przypadku pracownika, który korzystał z takiego zwolnienia (siła wyższa), podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie w kwocie faktycznie wypłaconej. W przypadku gdy pracownik był niezdolny do pracy, podstawę wymiaru świadczeń stanowić będzie wynagrodzenie po uzupełnieniu na zasadach określonych w art. 38 ust. 2 i 3 w związku z art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej. W przedstawionym przez Państwa przykładzie uzupełnić należy wynagrodzenie tylko o dni choroby, a wynagrodzenie tytułem działania siły wyższej przyjąć w kwocie faktycznie wypłaconej (…).

Zgodnie z powyższym stanowiskiem, odnosząc się do przykładu, podstawę wymiaru świadczenia chorobowego stanowić będzie uzupełnione wynagrodzenie tylko za dni nieobecności w pracy związane z chorobą. Podstawa wymiaru
5 000 zł – 227,28 zł = 4 772,72 zł
[4 772,72 zł – (4 772,72 zł x 13,71%)] = 4 118,38 zł.

Przemysław Jeżek
Szkolenia
https://www.hrkadryiplace.pl/category/szkolenia/szkolenia-kadrowo-placowe/