Aktualności, Wynagrodzenia

Wcześniejsze wezwanie pracownika do pracy a nadgodziny

Wcześniejsze wezwanie pracownika do pracy a wysokość dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych

Praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy, stanowi pracę
w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1 K.p.).
Obowiązujące pracownika normy czasu pracy, co do zasady, wynikają z art. 129 § 1 K.p. zgodnie z którym czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i
przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowy. Dla niektórych grup pracowników normy czasu pracy uregulowane zostały odrębnie (niepełnosprawni, pracownicy medyczni).
Praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy
po przekroczeniu której wystąpią godziny nadliczbowe dotyczy m.in. pracowników objętych równoważnym systemem czasu pracy w którym dobowy wymiar czasu pracy może być wydłużony m.in. do 12 godzin. Dlatego też, w dniu w którym zaplanowano pracownikowi pracę w wymiarze np. 10 godzin, praca w godzinach nadliczbowych wystąpi dopiero po przekroczeniu tego wymiaru.
Z powyższego przepisu wynika, iż praca w godzinach nadliczbowych wystąpi w sytuacji przekroczenia norm czasu pracy 8 godzin na dobę lub 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy.
Ważne
Definicja doby pracowniczej i tygodnia mają szczególne znaczenie przy kwalifikacji nadgodzin, za które należy wypłacić pracownikowi odpowiednie dodatki do wynagrodzenia w wysokości 50% lub 100% (w sytuacji gdy nie następuje odbiór czasu wolnego). Ich wysokość uzależniona jest od tego kiedy praca w godzinach nadliczbowych wystąpiła.

100% dodatek do wynagrodzenia
za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w
1.
nocy
2.
niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy
3.
dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
50% wynagrodzenia
za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony powyżej.
Dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi przysługuje prawo do dodatku w wysokości 50% wynagrodzenia
(art. 151¹§ 1 i 2 K.p.).
Jeżeli mamy do czynienia jednocześnie z nadgodzinami dobowymi i średniotygodniowymi, tj. powstałymi w wyniku przekroczenia normy (wymiaru) dobowego i średniotygodniowego, to przysługuje jeden dodatek i pierwszeństwo w takiej sytuacji ma dodatek naliczany za przekroczenie normy dobowej.
Przykład
Pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, system podstawowy, wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 8 h. W listopadzie 2023 r. wymiar czasu pracy wynosi 160 h. Pora nocna u pracodawcy 22⁰⁰– 6⁰⁰. W jednym z tygodni pracownik zobowiązany był przepracować więcej godzin niż zaplanowano na ten tydzień, co przedstawia poniższy rozkład czasu pracy:

W5
dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy
WN
wolna niedziela

Kwalifikacja nadgodzin
Poniedziałek
2 pierwsze godziny (6⁰⁰– 8⁰⁰)
nie przypadały na żadną z dób pracowniczych a więc naruszyły przeciętną normę tygodniową 40 godzinną
normalne wynagrodzenie + 100% dodatek
2 kolejne godziny (16⁰⁰– 18⁰⁰) naruszyły normę dobową
normalne wynagrodzenie + 50% dodatek
Wtorek
2 pierwsze godziny (6⁰⁰– 8⁰⁰)
przypadły na poniedziałkową dobę pracowniczą, która trwała od 8⁰⁰w poniedziałek do 8⁰⁰we wtorek
normalne wynagrodzenie + 50% dodatek
1 godzina (16⁰⁰– 17⁰⁰)
naruszyły normę dobową
normalne wynagrodzenie + 50% dodatek
Środa
2 pierwsze godziny (6⁰⁰– 8⁰⁰)
przypadły na wtorkową dobę pracowniczą, która trwała od 8⁰⁰we wtorek do 8⁰⁰w środę
normalne wynagrodzenie + 50% dodatek
Wysokość wynagrodzenia za listopad 2023 r.
Na wynagrodzenie pracownika składa się
stawka godzinowa 26 zł/h
stała premia regulaminowa 500 zł
Wynagrodzenie za pracę
26 zł x 160 h = 4 160 zł
Wynagrodzenie za nadgodziny (9 h)
normalne wynagrodzenie za pracę
[(4 160 zł + 500 zł) : 160 h] = 29,13 zł
29,13 x 9 h = 262,17 zł
dodatek 50% (7 h)
26 zł x 50% = 13 zł
13 zł x 7 h = 91 zł
dodatek 100% (2 h)
26 zł x 2 h = 52 zł
Łącznie wynagrodzenie za listopad 2023 r.
5 065,17 zł (4 160 zł + 500 zł + 262,17 zł + 91 zł + 52 zł).
Przykład
Pracownik, zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie dwuzmianowym podstawowym, wykonuje pracę od poniedziałku do piątku po 8 h. Pora nocna u pracodawcy 22⁰⁰– 6⁰⁰. We wrześniu 2023 r. wymiar czasu pracy wyniósł 168 h. W jednym z tygodni pracownik zobowiązany był przepracować więcej godzin niż zaplanowano na ten tydzień, co przedstawia poniższy rozkład czasu pracy:

W5
dzień wolny z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy
WN
wolna niedziela

Kwalifikacja nadgodzin
Poniedziałek
2h naruszyły normę dobową
normalne wynagrodzenie + 50% dodatek.
Środa
1h naruszyła normę dobową
normalne wynagrodzenie + 50% dodatek.
Czwartek
2h (wcześniejsze wezwanie pracownika do pracy) naruszyły przeciętną normę tygodniową 40 godzinną. Praca od 14⁰⁰do 16⁰⁰nie przypadała bowiem na żadną z dób pracowniczych. Doba pracownicza w środę zakończyła się o 6⁰⁰w czwartek
normalne wynagrodzenie + 100% dodatek.
Piątek
1h naruszyła normę dobową lecz przypadła na porę nocną
normalne wynagrodzenie + 100% dodatek.