Po zmianach od 26 kwietnia 2023 r.
art. 31 ustawy zasiłkowej
ust. 1
Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami KP jako okres urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku
ust. 2
Miesięczny zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu rodzicielskiego wynosi 70% podstawy wymiaru zasiłku.
ust. 3
W przypadku wniosku, o którym mowa w art. 30a, miesięczny zasiłek macierzyński za cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego wynosi 81,5% podstawy wymiaru zasiłku, z zastrzeżeniem ust. 3f i 3g.
ust. 3a.
W przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego, obliczonego zgodnie z ust. 1-3, jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 615 i 1265), kwotę zasiłku macierzyńskiego podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego.
ust. 3b.
Podwyższenie, o którym mowa w ust. 3a, podlega finansowaniu z budżetu państwa w ramach dotacji do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.
Do 30 czerwca 2022 r.
jak stanowił art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej w przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszona o zaliczkę na PDOF jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego.
Od 1 lipca 2022 r.
na mocy art. 6 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o PDOF oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1265), dalej noweli, przepis ten został zmieniony.
W przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego, obliczonego zgodnie z art. 31 ust. 1-3 ustawy zasiłkowej, jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, określonego w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, kwotę zasiłku macierzyńskiego podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego.
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego przysługuje pracownikowi w sytuacji, gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego (bez pomniejszania o zaliczkę na podatek dochodowy) jest niższa niż 1 000 zł. Jeśli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, kwotę podwyższenia ustala się proporcjonalnie do okresu, za który jest wypłacany ten zasiłek. W tym celu kwotę świadczenia rodzicielskiego dzieli się przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca (tj. odpowiednio 28, 29, 30 lub 31 dni), za który przysługuje zasiłek macierzyński (wynik zaokrągla się do 1 grosza) i mnoży przez liczbę dni, za które zasiłek jest wypłacany, końcowy wynik zaokrąglając do 10 groszy w górę.
Od 1 lipca 2022 r. zasiłek macierzyński może korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego na mocy art. 21 ust. 1 pkt 148,152-154 ustawy o PDOF. Kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego jest zwolniona z tego podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 82a ustawy o PDOF.
pkt 184 komentarza do ustawy zasiłkowej
W przypadku gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego wynoszącego od 1 stycznia 2016 r. 1 000 zł, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższa się do wysokości świadczenia rodzicielskiego, kwota ta jest zwana dalej „podwyższeniem zasiłku macierzyńskiego”.
pkt 186 komentarza do ustawy zasiłkowej
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do kwoty świadczenia rodzicielskiego nie przysługuje ubezpieczonemu pobierającemu zasiłek macierzyński za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego oraz osobie pobierającej zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego.
pkt 187 komentarza do ustawy zasiłkowej
Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje przez okres pobierania zasiłku macierzyńskiego, przez który miesięczna kwota tego zasiłku pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego.
ZUS w odpowiedzi wskazał, że:
(…)
Zmiana brzmienia art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej nastąpiła na skutek wprowadzenia na mocy ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o PDOF oraz niektórych innych ustaw ulg podatkowych dla osób pobierających zasiłki macierzyńskie. W ustawie tej przewidziano rozszerzenie tzw. zerowych ulg (PIT-0) o zasiłki macierzyńskie (art. 21 ust. 1 pkt 148, 152-154 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zgodnie z intencją projektodawcy wdrożenie takich regulacji miało powodować, iż zasiłki macierzyńskie otrzymywane przez podatników, do których adresowana jest ulga dla młodych, ulga dla pracujących emerytów, ulga dla rodzin 4+ oraz ulga na powrót, nie będą rodziły obowiązku zapłaty podatku, jeżeli wraz z pozostałymi przychodami objętymi ww. ulgami nie przekroczą w skali roku kwoty 85 528 zł.
Jednocześnie zgodnie z treścią uzasadnienia do projektu ww. ustawy ze względu na propozycję zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych przychodów z zasiłku macierzyńskiego (do kwoty 85.528 zł) wprowadzona została modyfikacja art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej. Zmiana ta zgodnie z intencją projektodawcy miała na celu jedynie dostosowanie powyższego przepisu ustawy zasiłkowej do proponowanego zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych.
Jak wskazano w treści uzasadnienia kwota zasiłku macierzyńskiego, w celu porównania z kwotą świadczenia rodzicielskiego, nie będzie uwzględniać pomniejszenia o zaliczkę na podatek dochodowy, ze względu na to, że nie będzie pobierany od tej kwoty podatek dochodowy od osób fizycznych.
Powyższe nie zmienia faktu, że zgodnie z ustawą podatkową przychody takie jak zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych (jeżeli nie korzystają ze zwolnienia z podatku dochodowego) (art. 34 i art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
W świetle art. 17c ust. 5 ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz art. 31 ust 3a ustawy zasiłkowej »uzupełnienie« kwoty przysługującego zasiłku macierzyńskiego w oparciu o art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej zarówno w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2022 r. oraz od dnia 1 lipca 2022 r. powinno zawsze prowadzić do sytuacji, w której za dany pełny miesiąc, w którym zasiłek macierzyński przysługiwałby w kwocie niższej niż świadczenie rodzicielskie, osobie takiej kwota zasiłku macierzyńskiego powinna być podwyższona do takiej wysokości, która w konsekwencji doprowadzi do pobrania zasiłku macierzyńskiego ze pełen miesiąc kalendarzowy w wysokości 1 000 zł netto (analogicznie do osób uprawnionych do świadczenia rodzicielskiego). Co istotne bowiem analizowany art. 31 ust. 3a ustawy zasiłkowej przewiduje prawo do podwyższenia wysokości zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego (które wynosi 1.000 zł netto miesięcznie) w sytuacji, gdy ustalona wedle zasad ustawowych miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego jest niższa od miesięcznej kwoty świadczenia rodzicielskiego przysługującego osobom nieuprawnionym do zasiłku macierzyńskiego, które urodziły dziecko lub przyjęły dziecko na wychowanie na podstawie art. 17c ustawy o świadczeniach rodzinnych (…). Oznacza to, że kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego dla osób niekorzystających z ulg podatkowych (w zakresie przychodów z zasiłku macierzyńskiego) bądź z prawa do pomniejszania kwoty zaliczki na podatek, powinna być ustalana na dotychczasowych zasadach, tj. kwotę podwyższenia zasiłku macierzyńskiego należy ustalać od kwoty zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o kwotę zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych (…).
Przykład
Pracownica (1/5 etatu) pobierała zasiłek chorobowy (podstawa wymiaru 621,29 zł). 2 lipca 2023 r. urodziła dziecko i od tego dnia korzysta z urlopu macierzyńskiego, a następnie urlopu rodzicielskiego (nie posiada innego tytułu do ubezpieczeń społecznych, nie złożyła pracodawcy PIT-2). Do 21 dni po porodzie złożyła pisemny wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego w wysokości 81,5% podstawy wymiaru
621,29 zł : 30 dni = 20,71 zł
20,71 zł x 81,5% = 16,88 zł
Zasiłek macierzyński za lipiec 2023 r. wyniesie 506,40 zł (16,88 zł x 30 dni), a kwota podwyższenia:
1)
kwota świadczenia rodzicielskiego za 30 dni
1 000 zł : 31 dni = 32,26 zł
32,26 zł x 30 dni = 967,80 zł
2)
kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego
506 zł x 12% = 60,72 zł = 61 zł
506,40 zł – 61 zł = 445,40 zł
967,80 zł – 445,40 zł = 522,40 zł
Jeżek Przemysław