Aktualności, Zasiłki

Nieodpracowanie wyjścia prywatnego a podstawa wymiaru świadczeń chorobowych

Nieodpracowanie „wyjścia prywatnego” wpływa na podstawę wymiaru świadczeń chorobowych

Kilkugodzinna nieobecność w pracy a podstawa wymiaru
Zdarza się, że pracownicy wnioskują o udzielenie im kilkugodzinnej przerwy w pracy na tzw. wyjście prywatne. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy, ale tylko wówczas, gdy pozwalają na to przepisy prawa pracy m.in. przepisy Kodeksu pracy lub rozporządzenia o zwolnieniach od pracy. Dotyczy to m.in. niewykonywania przez pracownika pracy z powodu:
1.
niezdolności do pracy w związku z chorobą
2.
przebywania na badaniach lekarskich (okresowych lub kontrolnych)
3.
korzystania z tzw. urlopów okolicznościowych itp.
Wyjścia prywatne pracownika może zostać rozliczane w dwojaki sposób:
1.
poprzez odpowiednie zmniejszenie wynagrodzenia lub
2.
odpracowanie w terminie uzgodnionym z pracodawcą.
Pracownik, który wnioskował o wyjście w celach prywatnych w godzinach pracy i nie odpracował takiego zwolnienia, musi liczyć się z tym, że jego wynagrodzenie zostanie w odpowiedni sposób pomniejszone. W przypadku pracownika wynagradzanego stałą stawką miesięczną nie będzie różnicy w wysokości wynagrodzenia, gdy zwolnienie w celu załatwienia sprawy osobistej i jego odrobienie przypadają na ten sam miesiąc. Za czas wyjścia pracownik nie nabywa prawa do wynagrodzenia, natomiast za czas odpracowania wynagrodzenie mu przysługuje. Ponadto czasu odpracowania nie można uznać za pracę w godzinach nadliczbowych, gdyż odpracowanie wyjść prywatnych zostało wyłączone spod pojęcia nadgodzin. Gdy wypłata wynagrodzenia dokonywana jest w cyklach miesięcznych (w przypadku odpracowania wyjścia prywatnego w innym miesiącu niż miało ono miejsce) to za niepełny miesiąc pracy przysługuje niższe wynagrodzenie (za godziny nieprzepracowane), a w miesiącu odpracowania godzin wyższe.
Określone w art. 37 ust. 2 ustawy zasiłkowej zasady uzupełniania wynagrodzenia wliczanego do podstawy wymiaru świadczeń chorobowych stanowią, że przy ustalaniu podstawy wymiaru przewiduje się uzupełnianie wyłącznie wynagrodzenia miesięcznego. Nie podlega takiemu uzupełnieniu wynagrodzenie „dzienne”.
W związku z tym kilkugodzinna nieobecność w pracy (zdaniem ZUS) w miesiącu powoduje, że wynagrodzenie za taki miesiąc uwzględnia się w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych w kwocie faktycznie uzyskanej, tj. bez uzupełnienia.

Przykład
We wrześniu 2023 r. pracownik zawnioskował o udzielenie mu 4 h czasu wolnego w związku z wyjściem prywatnym. Do końca miesiąca kalendarzowego pracownik nie odpracował wyjścia prywatnego w związku z czym pracodawca pomniejszył pracownikowi wynagrodzenie za ten miesiąc. Pracownik wynagradzany jest stałą stawką miesięcznego wynagrodzenia w wysokości 3 950 zł i wykonuje pracę w pełnym wymiarze czasu pracy.
Wynagrodzenie za wrzesień 2023 r. wyniosło:
[3 950 zł : 168 h (wymiar czasu pracy)] = 23,51 zł
23,51 zł x 4 h = 94,04 zł
3 950 zł – 94,04 zł = 3 855,96 zł.
Pracownik w październiku 2023 r. stał się niezdolny do pracy z zachowaniem prawa do świadczenia chorobowego. Pracodawca ustalając podstawę wymiaru świadczenia chorobowego za wrzesień 2023 r. powinien przyjąć wynagrodzenie w kwocie faktycznie uzyskanej bez uzupełniania do pełnego miesiąca.

Potwierdzenie powyższego znajdziemy m.in. w interpretacjach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych będące odpowiedzią na indywidualne zapytanie płatnika w której czytamy, że:
(…)
do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego pracownika powinni Państwo przyjąć wynagrodzenie określone w umowie o pracę pomniejszone o 2 h nieodpracowanego w miesiącu czasu pracy (wyjście prywatne) po pomniejszeniu tego wynagrodzenia o pełną miesięczną kwotę składek na ubezpieczenia społeczne oraz premię uznaniową w kwocie faktycznie wypłaconej. Z pytania wynika, że pracownik stał się niezdolny do pracy w sierpniu. Zgodnie z zawartą umową o pracę pracownik otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze 3 000 zł oraz premię uznaniową ustaloną według oceny pracodawcy, pomniejszaną za czas choroby w sposób nieproporcjonalny, przyjmowaną do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego w kwocie faktycznie wypłaconej. W kwietniu wchodzącym do podstawy wymiaru pracownik otrzymał
1)
wynagrodzenie zasadnicze
2)
wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy
3)
średnią urlopową oraz
4)
premię uznaniową
i jeden dzień był niezdolny do pracy. Ponadto nie odpracował dwóch godzin pracy wyjścia prywatnego. Ponieważ postanowienia ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewidują uzupełnienie wynagrodzenia o dni a nie o godziny usprawiedliwionej nieobecności w pracy, zatem za kwiecień do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego powinni Państwo przyjąć wynagrodzenie, które pracownik otrzymał za faktycznie wykonaną pracę, od którego jednocześnie odprowadzili Państwo składki na ubezpieczenia społeczne (…). Mając na uwadze powyższe – kilkugodzinna nieobecność w pracy wynikająca z wyjścia prywatnego, nieodpracowana i powodująca, że wynagrodzenie za taki miesiąc jest obniżone jest równoznaczna z koniecznością uwzględnienia wynagrodzenia za ten miesiąc w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych w kwocie faktycznie wypłacone, tzn. bez uzupełniania (…).