Wyrównanie dodatku stażowego w podstawie „13”

Wyrok SN i stanowisko RIO

Ustawa z 21.11.2008 r. o pracownikach samorządowych
(Dz. U z 2024 r. poz. 1135) zwana dalej ustawą o p.s.
Ustawa z 16.09.1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(Dz. U z 2023 r. poz. 1917), zwana dalej ustawą o p.u.p.
Rozporządzenie Rady Ministrów z 25.10.2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych
(Dz. U. z 2024 r. poz. 1638) zwane dalej rozporządzeniem o p.s.
Dodatek za wieloletnią pracę przysługuje po 5 latach pracy:
1)
w wysokości wynoszącej 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego
2)
dodatek wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego (art. 38 ust. 1 ustawy o p.s. i art. 22 ust. 1 ustawy o p.u.p.).

Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę jak i nagrody jubileuszowej czy jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wlicza się m.in.:
1.
wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz
2.
inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (art. 38 ust. 5 ustawy o p.s.).

Jeżeli pracownik uprawniony do dodatku stażowego w późniejszym terminie udowodni staż pracy np. w gospodarstwie rolnym, przysługuje mu wyrównanie dodatku w wysokości stanowiącej różnicę pomiędzy kwotami wypłaconą a tą, którą powinien otrzymać. Przy czym wyrównanie obejmuje okres 3 lat wstecz, gdyż roszczenia ze stosunku pracy ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne (art. 291 § 1 K.p.). W kwestii prawa zatrudnionego do otrzymania wyrównania w przypadku późniejszego dokumentowania swoich uprawnień wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z 29 czerwca 2005 r. II PK 339/04, OSNP 2008, nr 6, poz. 62.
Zgodnie ze stanowiskiem Sądu:
(…) nieuzyskanie przez pracodawcę wiadomości o przysługującym pracownikowi z mocy prawa prawie może – w konkretnych okolicznościach – oznaczać tylko tyle, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonywania zobowiązania zgodnie z przepisami prawa pracy. Brak winy pracodawcy nie unicestwia samego prawa do wyrównania należności. Tak więc pracownikowi przysługuje wyrównanie dodatku stażowego za okres, który nie uległ jeszcze przedawnieniu, czyli za 3 lata od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. W przeciwnym przypadku, będzie ono świadczeniem przedawnionym. Podsumowując, późniejsze udokumentowanie przez obecnego lub byłego pracownika jego uprawnień rodzi po stronie pracodawcy obowiązek wyrównania dodatku stażowego za 3 lata wstecz, licząc od dnia przedłożenia dokumentów (…).

Roszczenie o dodatek stażowy staje się wymagalne za każdym razem w terminie wypłaty wynagrodzenia za pracę i podlega ocenie wedle obowiązującego wówczas prawa (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 11 października 2011 r. sygn. akt II PK 44/11, M.P.Pr. 2012/3/153-155).

W sprawie tej wypowiedziała się również regionalna Izba Obrachunkowa w Lublinie.
Stanowisko z 26 kwietnia 2023 r. RIO.II.070.24.2023
(…) uzupełnienie przez nauczyciela w trakcie zatrudnienia dokumentacji wykazującej staż pracy, rodzi po stronie pracodawcy (dyrektora szkoły) obowiązek wyrównania nauczycielowi dodatku za wysługę lat, chyba że doszło do przedawnienia roszczenia z tego tytułu. Roszczenie to, stosownie do art. 291 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy w związku z art. 91c ustawy z dnia 26 stycznia 1982r. Karta Nauczyciela, przedawnia się z upływem 3 lat. W dniu wypłaty zaległego wynagrodzenia należy zatem ocenić, które roszczenia uległy przedawnieniu, a które nie oraz wypłacić te nieprzedawnione. Wobec okoliczności, że nauczyciel złożył dokumenty wcześniej pracodawcy nieznane, powinien otrzymywać dodatek za wysługę lat (co najmniej od 3 lat), w wysokości wyższej niż dotąd wypłacana. Po otrzymaniu dokumentów potwierdzających staż pracy uprawniający do wyższej stawki dodatku w okresie wcześniejszym, dyrektor powinien dokonać wyrównania różnicy z urzędu, nawet bez wniosku nauczyciela, który — w świetle nowych dokumentów — spełnił przesłanki do nabycia wyższej stawki dodatku, tj. faktycznie przepracował wymagany okres. Oznacza to, że w dacie najbliższej wypłaty wynagrodzenia przypadającej po zaliczeniu dodatkowego okresu zatrudnienia, dyrektor szkoły zobowiązany jest wypłacić zaległą kwotę z tytułu dodatku za wysługę lat za okres 3 ostatnich lat liczonych od dnia, w którym powinna nastąpić wypłata zaległego wynagrodzenia. Ewentualne odsetki za opóźnienie należy liczyć od dnia wymagalności roszczenia o wyrównanie dodatku, którym będzie pierwszy dzień po upływie najbliższego terminu wypłaty wynagrodzenia za pracę przypadający po dacie zaliczenia nauczycielowi dodatkowego okresu do stażu pracy. Jednocześnie informuję, że RIO w Lublinie, prowadząc działalność informacyjną, instruktażową i szkoleniową przedstawia wyłącznie swoje stanowisko i nie jest upoważniona do wydawania rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach ani do dokonywania wiążącej wykładni przepisów prawa.

Wynagrodzenie roczne ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie, uwzględniając:
1.
wynagrodzenie
2.
i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy a także
3.
wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz
4.
wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

W przypadku nie przepracowania pełnego okresu o którym mowa w art. 2 ust 3 ustawy o trzynastkach, wysokość wynagrodzenia rocznego ustala się proporcjonalnie do okresu przepracowanego u danego pracodawcy (art. 4 ustawy o trzynastkach).

Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku.

W ocenie RIO punktem odniesienia przy ustalaniu tzw. trzynastki powinno być wynagrodzenie za pracę otrzymane przez pracownika w ciągu danego roku kalendarzowego,
a nie wynagrodzenie należne za dany rok kalendarzowy.

Przykład
Pracownikowi urzędu gminy wyrównano w 2024 r. dodatek stażowy za 3 lata wstecz (za lata 2021-2023)
w związku z dostarczeniem dokumentów zaliczanych do stażu pracowniczego. Czy kwotę wyrównania należy wliczyć do podstawy trzynastki za 2024 rok?
W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, wynagrodzenie to ustala się w wysokości 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Rozporządzenie urlopowe wśród świadczeń, których nie uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop nie wymienia dodatku stażowego (§ 14 w związku § 6 rozporządzenia). Zatem kwoty dodatku stażowego uwzględnia się w podstawie obliczenia dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. „trzynastki”). Oznacza to, że kwotę wyrównania dodatku stażowego wypłaconego pracownikowi w 2024 r. należy wliczyć do podstawy wymiaru „trzynastki” za ten rok, gdyż jak stanowi przywołany wyżej art. 4 ust. 1 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, w podstawie wymiaru „trzynastki” uwzględnia się wynagrodzenie za pracę otrzymane przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje „trzynastka”.

Najbliższe szkolenie z tematyki
Rozliczania dodatkowego wynagrodzenia rocznego
11 kwietnia 2025 r.