Zapomogi finansowane z Funduszu socjalnego i środków obrotowych
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych PDOF (Dz. U. z 2024 r. poz. 226). Zwolnienia podatkowe, których przedmiotem są odpowiednio zapomogi otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci:
1)
finansowanych z funduszu socjalnego, ZFŚS, z funduszy związków zawodowych lub zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra korzystają ze zwolnienia z opodatkowania niezależnie od ich wysokości (art. 21 ust. 1 pkt 26a ustawy o PDOF).
2)
z innych źródeł korzystają ze zwolnienia z opodatkowania do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6 000 zł (art. 21 ust. 1 pkt 26b ustawy o PDOF).
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18.12.1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwane dalej rozporządzeniem składkowym. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zwanych dalej „składkami”, stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o PDOF, osiągany przez pracowników z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, zwanej dalej „ustawą o sus”, oraz § 2 rozporządzenia składkowego (§ 1 rozporządzenia składkowego).
Przepisy § 1-4 rozporządzenia składkowego:
stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek:
1)
osób wykonujących pracę nakładczą
2)
funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej
3)
osób wykonujących odpłatnie pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania na podstawie skierowania do pracy.
Przepisy § 2-4 rozporządzenia składkowego:
stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek:
1)
członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych
2)
osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia
3)
członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji.
Podstawy wymiaru składek nie stanowią zapomogi losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby (§ 2 ust. 1 pkt 22 rozporządzenia) niezależnie od wysokości ich przyznania.
Ustawa o PDOF nie definiuje indywidualnego zdarzenia losowego, klęski żywiołowej czy długotrwałej choroby, można posłużyć się definicjami występującymi w słownikach języka polskiego.
Przez:
indywidualne zdarzenie losowe:
należy rozumieć wszelkie nagłe, niespodziewane zdarzenia wywołane przyczynami zewnętrznymi, które są nieprzewidziane, niemożliwe do uniknięcia nawet przy zachowaniu należytej staranności, np. nieszczęśliwe wypadki powodujące uszczerbek na zdrowiu, pożar lub zalanie wodą domu lub mieszkania, włamanie, kradzież, nieszczęśliwy wypadek powodujący uszczerbek na zdrowiu itp.
klęskę żywiołową:
należy rozumieć zdarzenie spowodowane niszczycielskim działaniem sił przyrody, np. powódź, huragan, gradobicie, itp.
długotrwałą chorobę:
należy rozumieć chorobę, która wymaga długotrwałego leczenia, a z medycznego punktu widzenia określana jest jako choroba przewlekła, a więc mająca długotrwały przebieg np. choroba nowotworowa, alergia, nadciśnienie, cukrzyca, miażdżyca, jaskra. Choroby nieuleczalne, wrodzone.
Ustawa o PDOF nie określa również sposobu dokumentowania ww. zdarzeń uzasadniających wypłatę danej zapomogi. W myśl art. 180 Ordynacji podatkowej, jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Zatem w przypadku:
klęski żywiołowej:
dokumentem może być protokół zgłoszenia szkody w firmie ubezpieczeniowej, protokół ze straży pożarnej, zdjęcia
indywidualnego zdarzenia losowego:
protokół zgłoszenia kradzieży na policji
długotrwałej choroby:
występowanie długotrwałej choroby można udokumentować np. zaświadczeniem lekarskim wystawionym przez lekarza specjalistę lub lekarza rodzinnego, jak również orzeczeniem o niepełnosprawności.
Występując o przyznanie zapomogi osoba ta powinna udokumentować zaistnienie zdarzenia losowego. Skoro przepisy ustaw o podatku nie określają formy dowodu, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 180 Ordynacji podatkowej, jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.
Przykład
W związku z klęską żywiołową pracownik wystąpił do pracodawcy z wnioskiem o wypłatę zapomogi (pieniężna lub w formie rzeczowej). Ze względu na sytuację życiową w której znalazł się pracownik, pracodawca wypłacił pracownikowi zapomogę w wysokości 9 000 zł.
Zapomoga sfinansowana ze środków Funduszu socjalnego:
korzysta ze zwolnienia z opodatkowania w pełnej wysokości.
Zapomoga sfinansowana ze środków obrotowych:
korzysta ze zwolnienia z opodatkowania do wysokości 6 000 zł.
Niezależnie od wysokości świadczenia i źródła finansowania, zapomoga ta korzysta w całości ze zwolnieniu z oskładkowania.
Pamiętaj
Pracownikowi, który otrzymał zapomogę w związku z klęską żywiołową w wysokości 9 000 zł finansowaną ze środków ZFŚS, w dalszym ciągu przysługuje zwolnienie od podatku dochodowego wartości otrzymanych w związku z finansowaniem działalności socjalnej, o której mowa w przepisach o ZFŚS rzeczowych świadczeń oraz otrzymanych przez niego w tym zakresie świadczeń pieniężnych sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych, łącznie do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 1 000 zł. Przy czym rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki, uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi (art. 21 ust. 1 pkt 67 ustawy o PDOF).
To samo dotyczy emerytów, rencistów lub osób pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych. Jeżeli emeryt uzyskał pomoc w związku z klęską żywiołową od byłego pracodawcy finansowaną ze środków ZFŚS w wysokości 9 000 zł, w dalszym ciągu przysługuje zwolnienie od podatku dochodowego do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 4 500 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PDOF). O skorzystaniu ze zwolnienia od opodatkowania (4 500 zł) nie decyduje źródło, z którego zostały sfinansowane świadczenia dla emerytów i rencistów lub osób pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.
Ważne
Jeżeli zapomoga dla emeryta – byłego pracownika, sfinansowana została ze środków obrotowych to kwota 9 000 zł nie stanowi podstawy do opodatkowania. W pierwszej kolejności zastosowano zwolnienie do wysokości 6 000 zł (art. 21 ust. 1 pkt 26a ustawy o PDOF), drugie do wysokości 4 500 zł (art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o PDOF).
Najbliższe szkolenie z tematyki
Benefity i świadczenia pozapłacowe dla pracowników. Rozliczanie świadczeń Funduszu Socjalnego w aspekcie podatkowo – składkowym
18 października 2024 r.
