Wynagrodzenia

Przychody zwolnione ze składek ZUS

Przychody pracownika i zleceniobiorcy zwolnione ze składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne

Za przychody m.in. ze stosunku służbowego czy stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności:

wynagrodzenia zasadnicze
wynagrodzenia za godziny nadliczbowe
różnego rodzaju dodatki
nagrody
ekwiwalenty za niewykorzystany urlop

i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych
(art. 12 ust. 1 ustawy o PDOF).

Przepisy ustawy o PDOF nie definiują pojęcia nieodpłatnych świadczeń. Za sprawą wykładni, której dokonał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13, podejście organów podatkowych do kwestii ustalania przychodu z tego rodzaju świadczeń uległo na przestrzeni kilku lat dużym zmianom.
W świetle tej wykładni, za przychód pracownika z tytułu nieodpłatnych świadczeń mogą być uznane świadczenia, które:

zostały spełnione za zgodąpracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie)
zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść
korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemupracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Łączne spełnienie wszystkich ww. warunków, zdaniem TK, powoduje powstanie przychodu po stronie pracownika.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne pracowników, stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Ważne:
————————-
Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłącza się:

przychody wymienione w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. 2017 r. poz. 1949), dalej rozporządzenia składkowego
wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłki z ubezpieczeń społecznych
składkę podstawową finansowaną przez pracodawcę na PPE o której mowa w art. 24 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o pracowniczych programach emerytalnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 686 ze zm.)
wpłaty do PPK finansowane przez podmiot zatrudniający o których mowa w ustawie z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1342).

Wyłączenie to dotyczy też podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób (art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, dalej ustawy zdrowotnej).
Z tym że:

podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie podlega rocznemu ograniczeniu, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o sus (art. 81 ust. 5 ustawy zdrowotnej)
w podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne uwzględnia się wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (art. 81 ust. 5 ustawy zdrowotnej)
podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowane przez pracownika (art. 81 ust. 6 ustawy zdrowotnej).

Zgodnie z § 2 rozporządzenia – podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody:
1)
nagrody jubileuszowe (gratyfikacje):
które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat
2)
odprawy pieniężne:
przysługujące w związku z przejściem na emeryturę lub rentę
3)
odprawy, odszkodowania i rekompensaty:
wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy
4)
odszkodowania:
wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy
5)
odprawy:
wypłacone pracownikom powołanym do zasadniczej służby wojskowej na podstawie art. 125 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r. poz. 1430)
6)
wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o BHP oraz ekwiwalenty:
za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych
7)
odszkodowania:
za utratę lub uszkodzenie w związku z wypadkiem przy pracy przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy – należne od pracodawcy na podstawie art. 237¹ § 2 Kodeksu pracy
9)
ekwiwalenty pieniężne:
za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia, materiały lub sprzęt, będące własnością pracownika
10)
wartość ubioru służbowego (umundurowania):
którego używanie należy do obowiązków pracownika, lub ekwiwalent pieniężny za ten ubiór
11)
wartość finansowanych przez pracodawcę posiłków:
udostępnianych pracownikom do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 190 zł
13)
zwrot kosztów używania w jazdach lokalnych przez pracowników:
dla potrzeb pracodawcy, pojazdów niebędących własnością pracodawcy – do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu pojazdu – określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, jest udokumentowany przez pracownika w ewidencji przebiegu pojazdu, prowadzonej przez niego według zasad określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych
14)
kwota otrzymywana przez pracownika z tytułu zwrotu kosztów:
przeniesienia służbowego oraz zasiłki na zagospodarowanie i osiedlenie w związku z przeniesieniem służbowym – do wysokości nie przekraczającej kwoty, która z tego tytułu została zwolniona od podatku dochodowego od osób fizycznych
15)
diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika:
do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17
16)
część wynagrodzenia pracowników:
których przychód jest wyższy niż przeciętne wynagrodzenie, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy, zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy – w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy
16a)
dodatek za warunki pracy z tytułu wykonywania pracy za granicą (dodatek walutowy):
przysługujący nauczycielom zatrudnionym w publicznych szkołach i szkolnych punktach konsultacyjnych przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej – określony w odrębnych przepisach wydanych przez Ministra Edukacji Narodowej i Sportu
17)
równowartość dodatków dewizowych:
wypłacanych pracownikom zatrudnionym na morskich statkach handlowych i rybackich – w części odpowiadającej 75% dodatków
18)
dodatek za rozłąkę wypłacany pracownikom:
czasowo przeniesionym oraz strawne – do wysokości diet z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju
19)
świadczenia finansowane ze środków:
przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
20)
świadczenia wypłacane z funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe:
na podstawie układu zbiorowego pracy u pracodawców, którzy nie tworzą zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – do wysokości nie przekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego, określonej w art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 800, 1984 i 2255)
21)
świadczenie urlopowe:
wypłacane na podstawie art. 3 ust. 4 ustawy powołanej w pkt 20 – do wysokości nieprzekraczającej rocznie kwoty odpisu podstawowego określonej w tej ustawie
22)
zapomogi:
losowe w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby
23)
środki otrzymywane na rehabilitację zawodową, społeczną oraz leczniczą osób niepełnosprawnych:
na podstawie odrębnych przepisów, z zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych albo zakładowego funduszu aktywności, z wyłączeniem wynagrodzeń finansowanych ze środków tych funduszy
24)
składniki wynagrodzenia, do których pracownik ma prawo w okresie pobierania:
wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagradzaniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego wynagrodzenia lub zasiłku
25)
dodatki uzupełniające 80% zasiłek chorobowy:
wypłacane przez pracodawców – do kwoty nie przekraczającej łącznie z zasiłkiem chorobowym 100% przychodu pracownika, stanowiącego podstawę wymiaru składek
26)
korzyści materialne:
wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji
27)
dodatkowe świadczenia niemające charakteru deputatu:
przyznawane na podstawie przepisów szczególnych – kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, tj. ekwiwalent pieniężny z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczenia na pomoce naukowe dla dzieci, świadczenia przyznawane z tytułu uroczystych dni, jak tradycyjne „barbórkowe”, z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni
28)
nagrody za wyniki sportowe:
wypłacane przez kluby sportowe i polskie związki sportowe, oraz za wybitne osiągnięcia sportowe lub wybitne osiągnięcia w pracy zawodowej w dziedzinie kultury fizycznej, wypłacane ze środków budżetowych
29)
wartość świadczeń:
przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego pracownika, z wyłączeniem wynagrodzeń otrzymywanych za czas urlopu szkoleniowego oraz za czas zwolnień z części dnia pracy, przysługujących pracownikom podejmującym naukę lub podnoszącym kwalifikacje zawodowe w formach pozaszkolnych
30)
świadczenie w naturze w postaci działki gruntu

Pamiętaj:
————————-
Przepisy § 2 stosuje się odpowiednio przy ustalaniu podstawy wymiaru składek:

osób wykonujących pracę nakładczą
funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej
osób wykonujących odpłatnie pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania na podstawie skierowania do pracy
członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych
osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia
członków rad nadzorczych wynagradzanych z tytułu pełnienia tej funkcji.

ROZLICZENIE zapomogi:
https://www.hrkadryiplace.pl/zapomoga-w-zwiazku-z-pandemia-a-zus-i-podatki/

ROZLICZENIE wynagrodzenia pracownika oddelegowane:
https://www.hrkadryiplace.pl/rozliczenie-wynagrodzenia-pracownika-oddelegowanego-za-granice-jezek-przemyslaw/

Więcej nt rozliczania świadczeń pracowniczych w tym benefitów znajdziesz w najnowszym e-wydaniu: